image/svg+xml

Ploegen met stoom in Weerselo

Verhaal

Ploegen met stoom in Weerselo

Plaatje bij verhaal: 1987_stoomploeg_5_0.jpg

Ploegen met stoom in Weerselo

 

Zoals elders in Nederland eens de stoomploeg heeft gepuft, gebeurde dat ook in de Gemeente Weerselo. Lezers uit deze Gemeente zullen zich afvragen:”Waar gebeurde dit eens?". Welnu, daarover wat nader uitleg.Toen omtrent de eeuwwisseling de textielindustrie grote opgang maakte, gingen verscheidene fabrikanten over tot grondaankopen rond Enschede, zoals in de toenmalige Gem. Lonneker, Gem. Weerselo, Losser en Haaksbergen.

 

De aangekochte grond bestond uit heidevelden, soms met opslag van hout zoals grove den,berken. Enkele fabrikanten hadden naast textiel ook belangstelling voor aanleg van bossen en landbouwgrond. Met name de fabrikant A.J. Blijdenstein droeg de landbouw een warm hart toe. Hij was mede-oprichter van de in 1871 gestichte Twentsche Landbouwmaatschappij, die in 1896 werd omgevormd tot de huidige Overijsselsche Landbouwmaatschappij. Tevens was hij mede-oprichter van de Nederlandse Heidemaatschappij in 1888.

 

Maar nu terug naar de stoomploeg. De fabrikanten hadden ook contact met Duitse textielfabrikanten, o.a. Jan en Willem van Delden te Gronau; deze hadden de stoomploeg al aan het werk gehad in de omgeving Gronau en Epe.

 

Wat het ploegen in de Gem. Weerselo betreft werden zuidelijk van de spoorlijn Hengelo-0ldenzaal grote stukken heideveld omgeploegd.Dit vond plaats o.a. in het Koksveld, Snijdersveld,Schaddenveld, Knollersveld. En in de Gem. Lonneker o.a. op de Lonnekerberg, in hetBergsveld, de Grefteberghoek, op Hof Espelo.

 

 

Hoe ging het ploegen in zijn werk?

De Firma 0tto Meyer uit Bad Pyrmont, gelegen het in Weserbergland (B.R.D. ), gebruikte daarvoor 2 grote locomobielen; deze konden zich op eigen kracht verplaatsen over de weg en door het veld, en er was meestal 5 man personeel bij.

Toen de fam. A.H. Ledeboer opdracht qaf aan de Firma 0tto Meyer om een gedeelte van het Koksveld om te ploegen,ging men als volgt te werk:de locomobielen, ploeg, gereedschap, schaftwagens en kolen - deze waren nodig om de locomobielen onder stoom te brengen - werden per trein te 0ldenzaal aangevoerd; van hier uit reden ze op eigen kracht naar het werkterrein.

 

Men plaatste een locomobiel aan het ene eind van het om te ploegen heideveld en één aan het andere eind. Onder de locomobielen bevond zich een horizontale trommel met 400 meter staaldraad(een soort lier); men plaatste de ploeg haaks op de Locomobielen;vervolgens werden de staaldraden van beide locomobielen aan de ploeg bevestigd (zie bijgaande foto's, gemaakt in het veenmuseum in Gross Hesepe, B.R.D., dat in 1986 werd geopend).

Er werd steeds heen en weer getrokken over het heideveld; de diepte van de bouwvoor bedroeg 70 cm tot. 120 cm, de breedte van de bouwvoor bedroeg 100 cm tot 120 cm. 0p deze manier werden vele hectaren heideveld omgeploegd, niet alleen in de gemeenten Weerselo en Lonneker, ook elders in Nederland o.a. op de Hoge Veluwe en in de Peel.

De Firma Otto Meyer had meerdere stoomploegen in gebruik. Mijn vader wist. te vertellen, dat men 's zondags van heinde en verre kwam om het grote stuk techniek te bewonderen, vooral de grote wielen meer dan 3 m. in doorsnede - en het enorme rister aan de ploeg - het was een type kipploeg (denkt u maar aan een wip-wap) -.

Vooral de boerenbevolking stond vol verbazing. In het jaar 1920 werd in de zomer wederom geploegd in het Koksveld en het Schaddenveld. Maar toen had men er nog een technisch wonder bij gekregen, want op zondag 22 augustus 1920 werden er in de Gem.Weerselo voor het eerst vliegdemonstraties gegeven. Dit gebeurde op een stuk heideveld vlak aan de Deurningerbeek (ongeveer 500 m. van het Koksveld), waar nu de Ledeboerweg loopt (aangelegd in de jaren '60).

De heren Haazewinkel en Reerink hadden gebruikte oorlogsvliegtuigen uit Duitsland laten overkomen. De vliegdemonstraties trokken veel publiek, de stoomploeg raakte meer op de achtergrond. Het personeel van de stoomploeg verklaarde aan het samengestroomde publiek, dat men niet te veel naar de vliegtuigen moest omkijken: "...das gibt ja wieder einmal Krieg...", en gelijk hebben ze ook nog gekregen! In het jaar 1941 is bijna al de grond, die in cultuur was gebraeht door de stoomploeg, opgeslokt door de aanleg van het grote vliegveld Twente. Het vliegveld van 1940 met een oppervlakte van 60 ha. was in 1945 gegroeid naar bijna 1800 ha. In 1946 werd de oppervlakte teruggebracht tot 1150 ha. Waar nu de F 16 zich met oorverdovend geraas van de aarde verheft, heeft eens de stoomploeg gepuft; misschien de moeite waard om even bij stil te staan.

Met het voorgaande heb ik getracht een stukje historie van Weerselo en Lonneker naar voren te halen.

 

Bronnen:

1) de heer J.B. Blenke, Deurningen ( overl.1976)

2) de heer J.M. Carre, Hasselo

l) Weerselo in oude ansichten, bLz. 64

Toon Blenke.

Auteur:Toon Blenke in Oet de Boerschopn nr.21 Lente 1987

Reacties

Er zijn nog geen reacties op dit item

Plaats een reactie

Velden met een zijn verplichte velden.